img-book
Kategoriler:

Şah İsmail Hatâ’î Külliyatı

Yazar: Şah İsmail Hatâ’î

Şah İsmail Hatâ‘î (1487-1524) farklı  kimliği, siyasi duruşu ve toplumsal icraatlarıyla, genel Türk tarihinde üzerinde en fazla tartışılan isimlerden biri olmuştur. Küçük yaşta Şeyh olmuş, 14 yaşını tamamlandığında ise koca bir imparatorluk kurmuştur. Kurduğu devlete Devlet-i Kızılbaş, hâkim olduğu ülkeye ise Ülke-i Kızılbaş adını vermiştir. Kızılbaşlık, Şiî bir İslam anlayışı olmayıp, Safevî propagandalarla Şiîleştirilmiş ve sûfîleştirilmiş, Türkmen bir din anlayışıdır. Eski kaynaklarda ve Şah İsmail Dîvânı’nda “Alevî” deyiminin hiç geçmediği, buna karşılık Şah İsmail ve taraftarlarının kendilerine Kızılbaş dedikleri bilinir.

Genel Türk siyasi ve kültür tarihinde Türk inançlarını, dilini, kimliğini ve kültürel değerlerini en üst düzeyde temsil etmiş ve savunmuş Şah İsmail gibi ikinci bir hükümdara rastlamak olanaksızdır. Şah İsmail siyasi kişiliği ve edebi diliyle Horasan kökenli bir oluşum süreci geçiren Türk Halk İslam anlayışının ortaya çıkardığı doruk noktası olarak görülür. Şah İsmail Külliyatı, bu derin ve geniş sosyal olgulardan beslenen yapının edebî bir motifini meydana getirir. Külliyat, üstadın dîvânından, tuyuğlarından, koşmalarından, Deh-name ve Nasihat-name’sinden oluşur. Şah İsmail’in ölümünden sonra derlenen dîvânı ise gazeller, kasideler, mürebbe ve kıtalarından oluşur.

Şîrvân halâ’iki hamu Tebrîz’e taşına,
Mülk-i ‘Acem sorar ki, kıyâmet haçan kopar?
Yetdükce tükenür ‘Arab’ın kûy u meskeni,
Bağdâd içinde her nice kim Türkman kopar.


Satın Alma Noktaları

  

 550,00

Eserin Adı: ŞAH İSMAİL HATÂ’Î KÜLLİYATI
Yazar(lar): Şah İsmail Hatâ’î
Yayına hazırlayan: Babek Cavanşir / Ekber N. Necef
Teknik Hazırlık: Yusuf Yağ
Kapak Tasarımı: Kemal Serkan Söğüt
Eserin Türü: Şiir
Kağıt Kalitesi: 70 gram Tiftürük kağıt
Sayfa Sayısı: 752
Ebat: 15 x 21,5 cm
ISBN: 975-256-052-0
Basım Tarihi: 2. Basım, 2023
1487

Şah İsmail 1487 yılında Erdebil'de doğmuştur. Babası Safevî tarikatı şeyhi Haydar, annesi Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın kızı Alemşah Begüm idi. İsmail, bir yaşındayken babası Şeyh Haydar savaşta öldürülmüş, tarikatın başına önce ağabeyi Sultan Ali daha sonra da kendisi geçmiştir.

Akkoyunlular'ca 4 yıl İstahr kalesinde hapiste tutulmuş, kurtulunca Lâhîcân'a sığınmıştır. Sırasıyla Şirvanşahlar ve Akkoyunluları ortadan kaldırarak 1502 yılında 14 yaşında tahta oturmuştur. Şah İsmail 3 yıl içinde Aran, Şirvan, Doğu Anadolu, Azerbaycan, Irak-ı Acem, Irak-ı Arap, Kirman, Fars ve Horasan'ı eline geçirerek Ortadoğu'da yeni bir Türk devletini kurmuştur. 1510 yılında Türkistan Şibanlıları'nı yenilgiye uğratmış, 1514 yılında ise Çaldıran savaşında Osmanlı'ya yenilmiştir. 1524 yılında 38 yaşındayken geçirdiği iç kanama sonucu ölmüştür. Şah İsmail, Türkçeye büyük önem vermiş ve devlet genelinde Türk kesimi egemen kılmıştır. Safevîlerin dayandığı Türk kesiminin çoğunluğunu Anadolu'dan İran'a göç etmiş Türk boyları oluşturmuştu. Şah İsmail, Abbasîler döneminde doruğa ulaşan Türk Mevalî kimliği ile Horasan kökenli Türk Halk İslam'ını sentezleyen ilk hükümdardır. Onun Hatâ'î mahlasıyla Türkçe yazdığı şiirleri, halk ve divan edebiyatı arasında bir köprü oluşturmaktadır. Bıraktığı etki bakımından, onun adı Nesimî, Nevâî, Fuzûlî ve Sâib Tebrizî gibi Genel Türk Edebiyatı'nın büyük şairleri ile bir arada anılmaktadır.

“Şah İsmail Hatâ’î Külliyatı”

Henüz yorum yapılmamış.